पशुपतिनाथ मन्दिर क्षेत्रभित्र किरियापुत्री भवनसँगैको हंशमण्डपमा सानो हेलिप्याड बनाइयो। एक नेपाली र चारजना कोरियाली नागरिकले
झोलाबाट हेलिकोप्टरका पाटपुर्जा निकालेर जोड्न थाले। किरियापुत्री भेट्न आउनेहरू झोलाबाट निकालिएका सामानबाट हेलिकोप्टर बन्दै गरेको देखेर आश्चर्य मान्दै वरिपरि झुम्मिइसकेका थिए। जम्मा भएका मानिसलाई पन्छाउँदै कोरियन नागरिक किम सिओन मुन, किम निचुल, लि होचोऊ र क्वान कि वोङ धमाधम यन्त्रहरू जडान गर्दै थिए। हेर्दाहेर्दै किम निचुलले क्यामेरा निकाले र हेलिकोप्टरमा फिट गरे। यी विदेशी यहाँ के गर्दैछन् भन्ने कौतूहल दर्शक बनेर बस्नेहरूलाई बढ्न थालिसकेको थियो। निचुलले दुवै हातले एउटा यन्त्र समाए र त्यसमा भएको बटन थिचे। हेलिकोप्टर सानो आवाज निकालेर उड्न थाल्यो। रिमोटले त्यसलाई माथिमाथि लाँदै थियो। हेर्दाहेर्दै पखेटा घुमाउँदै त्यो आर्यघाटतिर लाग्यो। घाटमा लासहरू जलिरहेका थिए, आफन्त र प्रियजन गुमेको पीडामा मानिसहरू डाँको छाडेर रोइरहेका र कोही भावविह्वल भएर जल्दै गरेको लासलाई हेरिरहेका थिए। घाटको एक परिक्रमा सकेर सानो त्यो हेलिकोप्टर पशुपति परिसरभित्र पस्यो र केही उचाइ लिँदै एक फन्को मार्यो। 'खासै आवाज नसुनिएकाले मन्दिरभित्रका मानिसले त के आएको हो भन्ने पत्तो पनि पाएनछन्', गौशाला प्रहरी वृत्तका डीएसपी अभिनारायण काफ्लेले भने, 'जम्मा पाँच मिनेटमा त्यो फुच्चे हेलिकोप्टर उडेर पुरानै ठाउँमा फर्केछ।' मुन कोरियन ब्रोडकास्टिङ सिस्टमको टेलिभिजन विभागका कार्यक्रम निर्माता हुन्। उनी क्यामेरापर्सन किम निचुललाई फुच्चे जहाज कता पठाउने भनेर सिकाउँदै थिए। अलिअलि नेपाली भाषा पनि बुझ्न थालेका ली होचोऊ काठमाडौंको बालुवाटारमा बस्दै आएका छन्। उनी कोरियन भाषा सिकाउने कम्पनी खोलेर बसेका छन्। सोह्रखुट्टेमा उनको भाषा कक्षा चल्ने गर्छ। यी तीनजनाका साथमा थिए, टेलिभिजनका लागि कथालेखक क्वान की बोङ। चारैजना कोरियाली एक महिनाको पर्यटक भिसा लिएर नेपाल आएका थिए। पशुपतिनाथमा फुच्चे हेली उडाउने आइडिया उनीहरूलाई कसले दियो भन्ने कुरा नखुले पनि यसअघि उनीहरू पश्चिमको पर्यटकीय क्षेत्र पोखरा, बागलुङ घुम्दै तराईको व्यापारिक नाका वीरगन्जसमेत पुगिसकेका थिए। त्यहाँबाट अन्तिम संस्कारका दृश्यहरू र त्यसको कथावृत्तान्त ल्याए कि ल्याएनन्, कतै खोजी भएन। तर, पशुपतिनाथ क्षेत्र र मन्दिरपरिसर एवं घाटमा उडाइएको फुच्चे हेलिकोप्टरले भने अन्तिम संस्कार गरिँदै गरेका, मानिसहरू चिच्याउँदै रुँदै गरेका, भावविह्वल भएर आफन्तको अन्तिम बिदाइ गर्दै गरेका र त्यसैको साथमा हिन्दूका आराध्यदेव पशुपतिनाथ मन्दिरका तस्बिरहरू खिचिसकेको थियो। हेलिक्यामको रिमोट हेलिक्यामको रिमोट बिहान ९ बजेको कुरा थियो यो, जुन बेला पशुपतिनाथमा पूजा गर्नेको संख्या पनि बढी नै थियो। फुच्चे हेलीले पशुपतिको परिक्रमा गर्यो भन्ने कुरा पाँच मिनेटको उडानपछि अवतरण हुने बेलामा प्रहरीले थाहा पायो। प्रहरीले उनीहरूको हेलिबारे सोधपुछ गर्यो र फेरि कसरी उड्दो रहेछ भनेर आफैंले एक चरण परीक्षण उडान गर्न लगायो। प्रहरी पनि पुगेपछि हंशमण्डपमा भीड झन् थपिएको थियो। प्रहरीले उडाउन लगाउँदा भने कोरियनहरूले सहज महसुस गर्न सकेका थिएनन्। यसपटक जहाज पशुपतिनाथ मन्दिर र आर्यघाटको सेरोफेरो घुमेन, केवल एक मिनेटलाई हंशमण्डप वरिपरि घुमाइयो तर फोटो भने जति भ्याउनसक्छ त्यति खिच्न लगाइयो। प्रहरीलाई जब त्यो हेलीले भिडिओ र फोटो खिच्दो रहेछ भन्ने पक्का भयो अनि सबै कोरियालीको आधिकारिक कागजात माग्न थालियो। आफूसँग भएका कागजात प्रहरीलाई देखाउँदा भने उनीहरूले सूर्यप्रसाद सुवेदी नाम गरेका व्यक्तिलाई सहयोगका लागि बोलाए। तनहुँको भिमाद-७ घर भएका सुवेदी टुरिस्ट गाइड रहेछन्। पशुपतिनाथ परिसर घुम्न पनि उनैले गाइडको काम गरेका थिए। सुवेदी पनि थपिएपछि प्रहरीले पाँचैजनालाई महानगरीय प्रहरी वृत्त गौशाला लिएर गयो। डीएसपी काफ्ले भन्छन्, 'अवतरण गरी त्यसका पाटपुर्जा खोलेर झोलामा प्याक गर्न नपाउँदै हामी पुग्यौं र आवश्यक प्रमाण जुटाएर उनीहरूलाई चौकीमा ल्यायौं।' प्रहरीले पक्राउ गरेपछि भने कोरियाली अचम्ममा परेका थिए। किन पक्राउ गरेको भन्ने कुरा उनीहरूले बुझ्न सकेका थिएनन्। पशुपतिनाथ मन्दिर क्षेत्र त्यसै पनि निषेधित क्षेत्र हो, भिडिओ र फोटो खिच्न स्वदेशीका लागि समेत छुट छैन। नयाँ प्रविधिसहितको हेलिक्याम (सानो हेलिकोप्टर आकारको यन्त्रमा क्यामेरा जडान गरी उडाएर फोटो तथा भिडिओ खिच्न सकिने) साथमा भएपछि मन्दिर परिसरमा क्यामेरा लान नपाइने नियम उल्लंघन गर्न सजिलो भयो। 'उनीहरूले मन्दिरभन्दा केही पर बसेर मन्दिरभित्रका सबै दृश्य भिडिओ र फोटोमा कैद गरेका थिए। प्रशस्त तस्बिर र भिडिओ खिचिएको रहेछ', डीएसपी काफ्लेले भने, 'हामीले सबै हेर्यौं र एकएक गरेर डिलिट गर्न लगायौं।' प्रहरीले आफ्नो प्राविधिक जनशक्ति लगाएर डिलिट भइसकेको सामग्री फेरि प्रयोग गर्न नसकून् भनेर फम्र्याट नै गरिदिएको थियो। उनीहरूले नेपालका हिन्दूले मृत्युपछिको अन्तिम संस्कार कसरी गर्छन् भन्ने जिज्ञासालाई कोरियाली जनतासम्म पुर्याउन भिडिओ र फोटो खिचेको बयान दिएका छन्। हेली क्यामकै प्रयोग गरेर किरिया बसेको र श्राद्ध गरेको तस्बिर लिने प्रयास पनि प्रहरीको हस्तक्षेपका कारण उनीहरूले पूरा गर्न सकेनन्। नयाँ प्रविधिको प्रयोग गरी प्रतिबन्धित स्थानको गोपनीयता लिन सजिलो भए पनि त्यसले पारेको कानुनी फन्दा भने कोरियाली टोलीलाई सजिलो भएन। उनीहरू चार दिनसम्म प्रहरी हिरासतमा बस्नुपर्ने भयो। नेपालस्थित दक्षिण कोरियाली राजदूतावासले घनिभूत पहल गर्दा पनि कानुनी प्रक्रिया मिलाएर उनीहरूलाई छुटाउन समय लागेको थियो। प्रहरीले उनीहरूलाई नेपालको प्रतिबन्धित स्थानमा गई अनधिकृत रूपमा तस्बिर तथा भिडिओ खिचेको आरोपमा केही सार्वजनिक अपराधसम्बन्धी एेन-२०१७ अन्तर्गत मुद्दा चलाएको थियो। जिल्ला प्रशासन कार्यालय काठमाडौंमा चलेको सो मुद्दाको फैसला गर्दै प्रमुख जिल्ला अधिकारी वसन्तराज गौतमले प्रत्येकलाई नौ हजार पाँच सय रुपैयाँका दरले धरौटी माग गरेका थिए। डीएसपी काफ्लेका अनुसार उनीहरूले तत्कालै पाँचैजनाको ४७ हजार पाँच सय धरौटी रकम बुझाएका थिए। सार्वजनिक अपराधअन्तर्गत लगाइएको मुद्दाको अन्तिम फैसला बाँकी नै छ, धरौटी रकम के हुने भन्ने निर्णय पनि त्यससँगै तय हुन्छ। तर, उनीहरू भने काठमाडौंबाट कोरियाको सियोलतर्फ उडिसकेका छन्। हेलिक्यामको भिडियो हेर्नुस्:
झोलाबाट हेलिकोप्टरका पाटपुर्जा निकालेर जोड्न थाले। किरियापुत्री भेट्न आउनेहरू झोलाबाट निकालिएका सामानबाट हेलिकोप्टर बन्दै गरेको देखेर आश्चर्य मान्दै वरिपरि झुम्मिइसकेका थिए। जम्मा भएका मानिसलाई पन्छाउँदै कोरियन नागरिक किम सिओन मुन, किम निचुल, लि होचोऊ र क्वान कि वोङ धमाधम यन्त्रहरू जडान गर्दै थिए। हेर्दाहेर्दै किम निचुलले क्यामेरा निकाले र हेलिकोप्टरमा फिट गरे। यी विदेशी यहाँ के गर्दैछन् भन्ने कौतूहल दर्शक बनेर बस्नेहरूलाई बढ्न थालिसकेको थियो। निचुलले दुवै हातले एउटा यन्त्र समाए र त्यसमा भएको बटन थिचे। हेलिकोप्टर सानो आवाज निकालेर उड्न थाल्यो। रिमोटले त्यसलाई माथिमाथि लाँदै थियो। हेर्दाहेर्दै पखेटा घुमाउँदै त्यो आर्यघाटतिर लाग्यो। घाटमा लासहरू जलिरहेका थिए, आफन्त र प्रियजन गुमेको पीडामा मानिसहरू डाँको छाडेर रोइरहेका र कोही भावविह्वल भएर जल्दै गरेको लासलाई हेरिरहेका थिए। घाटको एक परिक्रमा सकेर सानो त्यो हेलिकोप्टर पशुपति परिसरभित्र पस्यो र केही उचाइ लिँदै एक फन्को मार्यो। 'खासै आवाज नसुनिएकाले मन्दिरभित्रका मानिसले त के आएको हो भन्ने पत्तो पनि पाएनछन्', गौशाला प्रहरी वृत्तका डीएसपी अभिनारायण काफ्लेले भने, 'जम्मा पाँच मिनेटमा त्यो फुच्चे हेलिकोप्टर उडेर पुरानै ठाउँमा फर्केछ।' मुन कोरियन ब्रोडकास्टिङ सिस्टमको टेलिभिजन विभागका कार्यक्रम निर्माता हुन्। उनी क्यामेरापर्सन किम निचुललाई फुच्चे जहाज कता पठाउने भनेर सिकाउँदै थिए। अलिअलि नेपाली भाषा पनि बुझ्न थालेका ली होचोऊ काठमाडौंको बालुवाटारमा बस्दै आएका छन्। उनी कोरियन भाषा सिकाउने कम्पनी खोलेर बसेका छन्। सोह्रखुट्टेमा उनको भाषा कक्षा चल्ने गर्छ। यी तीनजनाका साथमा थिए, टेलिभिजनका लागि कथालेखक क्वान की बोङ। चारैजना कोरियाली एक महिनाको पर्यटक भिसा लिएर नेपाल आएका थिए। पशुपतिनाथमा फुच्चे हेली उडाउने आइडिया उनीहरूलाई कसले दियो भन्ने कुरा नखुले पनि यसअघि उनीहरू पश्चिमको पर्यटकीय क्षेत्र पोखरा, बागलुङ घुम्दै तराईको व्यापारिक नाका वीरगन्जसमेत पुगिसकेका थिए। त्यहाँबाट अन्तिम संस्कारका दृश्यहरू र त्यसको कथावृत्तान्त ल्याए कि ल्याएनन्, कतै खोजी भएन। तर, पशुपतिनाथ क्षेत्र र मन्दिरपरिसर एवं घाटमा उडाइएको फुच्चे हेलिकोप्टरले भने अन्तिम संस्कार गरिँदै गरेका, मानिसहरू चिच्याउँदै रुँदै गरेका, भावविह्वल भएर आफन्तको अन्तिम बिदाइ गर्दै गरेका र त्यसैको साथमा हिन्दूका आराध्यदेव पशुपतिनाथ मन्दिरका तस्बिरहरू खिचिसकेको थियो। हेलिक्यामको रिमोट हेलिक्यामको रिमोट बिहान ९ बजेको कुरा थियो यो, जुन बेला पशुपतिनाथमा पूजा गर्नेको संख्या पनि बढी नै थियो। फुच्चे हेलीले पशुपतिको परिक्रमा गर्यो भन्ने कुरा पाँच मिनेटको उडानपछि अवतरण हुने बेलामा प्रहरीले थाहा पायो। प्रहरीले उनीहरूको हेलिबारे सोधपुछ गर्यो र फेरि कसरी उड्दो रहेछ भनेर आफैंले एक चरण परीक्षण उडान गर्न लगायो। प्रहरी पनि पुगेपछि हंशमण्डपमा भीड झन् थपिएको थियो। प्रहरीले उडाउन लगाउँदा भने कोरियनहरूले सहज महसुस गर्न सकेका थिएनन्। यसपटक जहाज पशुपतिनाथ मन्दिर र आर्यघाटको सेरोफेरो घुमेन, केवल एक मिनेटलाई हंशमण्डप वरिपरि घुमाइयो तर फोटो भने जति भ्याउनसक्छ त्यति खिच्न लगाइयो। प्रहरीलाई जब त्यो हेलीले भिडिओ र फोटो खिच्दो रहेछ भन्ने पक्का भयो अनि सबै कोरियालीको आधिकारिक कागजात माग्न थालियो। आफूसँग भएका कागजात प्रहरीलाई देखाउँदा भने उनीहरूले सूर्यप्रसाद सुवेदी नाम गरेका व्यक्तिलाई सहयोगका लागि बोलाए। तनहुँको भिमाद-७ घर भएका सुवेदी टुरिस्ट गाइड रहेछन्। पशुपतिनाथ परिसर घुम्न पनि उनैले गाइडको काम गरेका थिए। सुवेदी पनि थपिएपछि प्रहरीले पाँचैजनालाई महानगरीय प्रहरी वृत्त गौशाला लिएर गयो। डीएसपी काफ्ले भन्छन्, 'अवतरण गरी त्यसका पाटपुर्जा खोलेर झोलामा प्याक गर्न नपाउँदै हामी पुग्यौं र आवश्यक प्रमाण जुटाएर उनीहरूलाई चौकीमा ल्यायौं।' प्रहरीले पक्राउ गरेपछि भने कोरियाली अचम्ममा परेका थिए। किन पक्राउ गरेको भन्ने कुरा उनीहरूले बुझ्न सकेका थिएनन्। पशुपतिनाथ मन्दिर क्षेत्र त्यसै पनि निषेधित क्षेत्र हो, भिडिओ र फोटो खिच्न स्वदेशीका लागि समेत छुट छैन। नयाँ प्रविधिसहितको हेलिक्याम (सानो हेलिकोप्टर आकारको यन्त्रमा क्यामेरा जडान गरी उडाएर फोटो तथा भिडिओ खिच्न सकिने) साथमा भएपछि मन्दिर परिसरमा क्यामेरा लान नपाइने नियम उल्लंघन गर्न सजिलो भयो। 'उनीहरूले मन्दिरभन्दा केही पर बसेर मन्दिरभित्रका सबै दृश्य भिडिओ र फोटोमा कैद गरेका थिए। प्रशस्त तस्बिर र भिडिओ खिचिएको रहेछ', डीएसपी काफ्लेले भने, 'हामीले सबै हेर्यौं र एकएक गरेर डिलिट गर्न लगायौं।' प्रहरीले आफ्नो प्राविधिक जनशक्ति लगाएर डिलिट भइसकेको सामग्री फेरि प्रयोग गर्न नसकून् भनेर फम्र्याट नै गरिदिएको थियो। उनीहरूले नेपालका हिन्दूले मृत्युपछिको अन्तिम संस्कार कसरी गर्छन् भन्ने जिज्ञासालाई कोरियाली जनतासम्म पुर्याउन भिडिओ र फोटो खिचेको बयान दिएका छन्। हेली क्यामकै प्रयोग गरेर किरिया बसेको र श्राद्ध गरेको तस्बिर लिने प्रयास पनि प्रहरीको हस्तक्षेपका कारण उनीहरूले पूरा गर्न सकेनन्। नयाँ प्रविधिको प्रयोग गरी प्रतिबन्धित स्थानको गोपनीयता लिन सजिलो भए पनि त्यसले पारेको कानुनी फन्दा भने कोरियाली टोलीलाई सजिलो भएन। उनीहरू चार दिनसम्म प्रहरी हिरासतमा बस्नुपर्ने भयो। नेपालस्थित दक्षिण कोरियाली राजदूतावासले घनिभूत पहल गर्दा पनि कानुनी प्रक्रिया मिलाएर उनीहरूलाई छुटाउन समय लागेको थियो। प्रहरीले उनीहरूलाई नेपालको प्रतिबन्धित स्थानमा गई अनधिकृत रूपमा तस्बिर तथा भिडिओ खिचेको आरोपमा केही सार्वजनिक अपराधसम्बन्धी एेन-२०१७ अन्तर्गत मुद्दा चलाएको थियो। जिल्ला प्रशासन कार्यालय काठमाडौंमा चलेको सो मुद्दाको फैसला गर्दै प्रमुख जिल्ला अधिकारी वसन्तराज गौतमले प्रत्येकलाई नौ हजार पाँच सय रुपैयाँका दरले धरौटी माग गरेका थिए। डीएसपी काफ्लेका अनुसार उनीहरूले तत्कालै पाँचैजनाको ४७ हजार पाँच सय धरौटी रकम बुझाएका थिए। सार्वजनिक अपराधअन्तर्गत लगाइएको मुद्दाको अन्तिम फैसला बाँकी नै छ, धरौटी रकम के हुने भन्ने निर्णय पनि त्यससँगै तय हुन्छ। तर, उनीहरू भने काठमाडौंबाट कोरियाको सियोलतर्फ उडिसकेका छन्। हेलिक्यामको भिडियो हेर्नुस्:
'' Download |
No comments:
Post a Comment